Franz Kafka – Η Μεταμόρφωση (1915)

Ως γνωστό, όταν τελειώνεις ένα βιβλίο, πρέπει να διαβάσεις ένα άλλο μέχρι να βρεις τι θες να διαβάσεις μετά (;). Έτσι κι εγώ, με το που τελείωσα το ‘βιβλίο των διακοπών’, πήγα στη βιβλιοθήκη στο χωλ, η οποία παρεμπιπτόντως μου έβγαλε την πίστη μέχρι να την μοντάρω και να την ενισχύσω όπως πρέπει, για να μην ξανακαταρρεύσει και πληγωθεί ακόμα περισσότερο (γ@%$μένα ΙΚΕΑ)…αλλά πιάνουν τα χέρια μου πανάθεμά με…φτου να μην τα ματιάσω! Τι λέγαμε; Πάω λοιπόν βιβλιοθήκη προς αναζήτηση σύντομου μεταβατικού αναγνώσματος και πέφτει το μάτι μου πάνω στη Μεταμόρφωση του Kafka. Κοίταξα δεξιά κι αριστερά πάνω από τον ώμο μου, μη και με δει κανένας και μάθει πως δεν έχω διαβάσει ακόμα τη Μεταμόρφωση και ξεφτιλιστώ, και το τσίμπησα το βιβλιαράκι.

Αποτυχία. Γιατί αποτυχία; Γιατί γούσταρα και το διάβασα όλο την άλλη μέρα στην παραλία. Και δε χάζεψα κανένα κωλαράκι όπως προστάζουν τα ήθη και τα έθιμα, και έμεινα χωρίς μεταβατικό ανάγνωσμα μέσα σε μία μέρα.

Το ότι ο Kafka τα είχε τα θέματα του το είχα καταλάβει και από τη Δίκη και από τον Πύργο. Νομίζω όμως ότι η Μεταμόρφωση απεικονίζει πιο άμεσα τις ψυχολογικές και κοινωνικές φοβίες και τάσεις περιθωριοποίησης του συγγραφέα. Η Μεταμόρφωση είναι η ιστορία του Γρεγκόρ Σάμσα (αργότερα κύριου Κ;…ποιος ξέρει;), ενός σκληρά εργαζόμενου πωλητή που ζει σε ένα διαμέρισμα με τους ασθενικούς γέρους γονείς του και την ανήλικη αδελφή του, ο οποίος ξυπνάει ένα πρωί στο κρεβάτι του και συνειδητοποιεί ότι έχει μεταμορφωθεί σε ένα τεράστιο έντομο (γ@%$μένες κατσαρίδες, ακόμα και στα βιβλία μου επιτίθεστε). Κανένα περιθώριο, καμία εισαγωγή. Από τις πρώτες γραμμές ξεκινάει μία σουρεαλιστική ιστορία απόγνωσης, άγχους, προσπάθειας, απογοήτευσης, ρατσισμού, αλληγορίας και συμβολισμών, που όσο την διαβάζεις, τόσο απομακρύνεσαι από το ενδεχόμενο μίας συμβατικής τελικής κάθαρσης. Ο πρωταγωνιστής, παράλληλα με την προσπάθειά του να δεχτεί και να μάθει να χειρίζεται την καινούρια του φύση, προσπαθεί απεγνωσμένα να αντεπεξέλθει στην αποστροφή και τον αποκλεισμό που γίνονται έκδηλοι από την ίδια του την οικογένεια. Φυλακισμένος στο μικρό του δωμάτιο, προσπαθεί να δικαιολογήσει αυτήν την αποστροφή και απογοητεύεται και οργίζεται με τον εαυτό του και την κατάσταση του, που πλέον δεν του επιτρέπουν να εξακολουθεί να είναι ο στύλος της οικογένειας και η προσωποποίηση της ελπίδας μίας καλύτερης ζωής γι’αυτήν. Η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία λένε κάποιοι αφόρητα θετικοί τύποι, αλλά η ουσία είναι ότι κάποτε πεθαίνει.

Ωραίο ανάγνωσμα για την παραλία! Μου άρεσε πολύ που ο Kafka εστιάζει, κατά την άποψή μου, πιο πολύ στο κομμάτι του ψυχολογικού άγχους του ανθρώπου που η ‘δυσμορφία’ του τον καθιστά απόβλητο της κοινωνίας και της ίδιας του της οικογένειας, παρά στην παράνοια της μεταμόρφωσης από ανθρώπινο ον σε γ@%$μένη κατσαρίδα. Λέω πάλι μπούρδες; Πιθανό! Αν ήταν δικός μου αδερφός ο Γκρεγκόρ πάντως, θα τον είχα baygonιάσει από το πρώτο λεπτό. Γ@%$μένες κατσαρίδες…