Χτες τελείωσα το τελευταίο μυθιστόρημα του Αλέξη Σταμάτη. Αμερικάνικη Φούγκα. Γνωστός ο Σταμάτης από το παρελθόν, αξίζει να αναφέρω ότι αποτελεί έναν από τους πρώτους έλληνες συγγραφείς – bloggers. Το blog του είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον.
Ριξτε μια ματιά.
Ξεκινάω από τα σημαντικά. Κάποτε ήμουν με ένα φίλο συγγραφέα στην Πολιτεία και μου είχε πει πως ένα από το κυριότερα κριτήρια για να επιλέξει ένα βιβλίο, είναι το εξώφυλλο. Η «Αμερικάνικη Φούγκα» λοιπόν έχει το εξώφυλλο για να το επιλέξεις. Άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ο τίτλος του. Τι είναι η Φούγκα; Εγώ δεν ήξερα. Φούγκα λοιπόν, για τους αδαείς σαν και εμένα, είναι μια μουσική σύνθεση, κατά την οποία συμβαίνει μια εικονική καταδίωξη μεταξύ των οργάνων. Ωραίο ε; Θα ήταν άδικο ένα βιβλίο με αυτόν τον τίτλο και με αυτό το εξώφυλλο να ήταν αδιάφορο. Αλλά τελικά απ’ ότι φαίνεται υπάρχει δικαιοσύνη σε αυτή τη ζωή. Ο Σταμάτης, ο οποίος αρέσκεται στην αναζήτηση του εγώ (εγό με όμικρον όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά), θέτει το σκηνικό δράσης στη χώρα όπου τα πάντα μπορούν να συμβούν, στη σπουδαιότερη χώρα του εικοστού (είτε αρέσει σε κάποιους είτε όχι), στις Η.Π.Α. Πρωταγωνιστής ένας έλληνας συγγραφέας (συνηθισμένη πρακτική των συγγραφέων, για καλύτερο χειρισμό του ήρωα), που βρίσκεται στον αμερικάνικο νότο προς αναζήτηση ταυτότητας. Μπλέκει σε μια καταδίωξη, κατά τη διάρκεια της οποίας φτάνει σε ακραίες καταστάσεις, μέσα από τις οποίες ανακαλύπτει πράγματα, που δεν τα είχε καν διαννοηθεί. Εκεί είναι και τα αδιέξιοδα, και ο φόβος, και τα σύνδρομα, και ο έρωτας και η παρατήρηση. Το βιβλίο, αν και βασίζεται σε μια πολύ στιβαρά δομημένη ιστορία, δεν είναι απλώς ένα ωραίο «παραμύθι». Ο Σταμάτης δεν έχει σκοπό να αποδείξει ότι είναι ένας πολύ καλός page turner συγγραφέας. Ξέρει ότι έχει αυτή την ικανότητα και δεν μένει εκεί. Πάει παραπέρα. Χωρίς να μειώνει σε τίποτα τη δράση, δίνει δραματικά την απεγνωσμένη προσπάθεια του συγγραφέα να φτάσει στη λύτρωση, ανεξάρτητα από την τελική μορφή που θα έχει αυτή. Ταυτόχρονα αποπειράται να απεικονίσει τη σημερινή αμερικανική πραγματικότητα, κυρίως σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Το αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικό, με την προϋπόθεση ότι αυτό αποτελεί δευτερεύοντα σκοπό του βιβλίου. Οι τελευταίες τριάντα σελίδες, απογείωνουν την πλοκή και την φτάνουν στην πολυαναμενόμενη κορύφωση.
Οι επιρροές του Σταμάτη είναι εμφανείς σε πολλά σημεία. Η «Αμερικανική Φούγκα» είναι ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, με άρτια πλοκή, που οδηγεί αβίαστα τον αναγνώστη σε κάποιους επίκαιρους προβληματισμούς, χωρίς να του δίνει ούτε μια στιγμή την αίσθηση του δοκιμίου ή του ηθικοπλαστικού μυθιστορήματος. Οι περιγραφές της αμερικανικής πραγματικότητας καταπληκτικές. Αν ήταν ταινία, θα την είχε σκηνοθετήσει ο Αντονιόνι. Αν ήταν τραγούδι θα το ‘χε γράψει ο Ντύλαν.
Είναι η ομορφιά η μοναδική παγκόσμια και αδιαμφισβήτητη αλήθεια? Έχει τη δύναμη να κάνει ακόμα και τα σπουδαιότερα πνεύματα να γονατίζουν θαμπωμένα μπροστά της? Είναι τα νιάτα να το πιο ευλογημένο δώρο του ανθρώπινου είδους? Κάποιοι θα μπορούσαν αβίαστα να δώσουν μία απάντηση…Τι γίνεται όμως όταν η ομορφιά υποτάσσει και διαφθείρει? Ή ακόμα όταν οδηγεί σε ηδονιστικά μονοπάτια και ολέθρια παιχνίδια αισθήσεων? Την ιστορία όλοι λίγο-πολύ τη γνωρίζεται: Ο εξαιρετικής ομορφιάς Λονδρέζος νέος Dorian Gray αντικρίζοντας το εκπληκτικό πορτρέτο του, εύχεται να μείνει για πάντα νέος και αντί αυτού να γερνάει ο Dorian του κάδρου. Η ευχή γίνεται πραγματικότητα και μπροστά μας ξεδιπλώνεται ένα σπουδαίο μυθιστόρημα. Αν και δεν είμαι σε καμία περίπτωση γνώστης περί λογοτεχνίας, πιστεύω ότι ο Wilde περιγράφει με αν όχι εξαιρετικό, κατά την ταπεινή μου άποψη, πολύ σαγηνευτικό τρόπο τη σκοτεινή πλευρά της ομορφιάς και τον τρόπο με τον οποίο επιβάλλεται στην ανθρώπινη βούληση και γίνεται το όχημα για τον μοναδικό στόχο που πλέον είναι η απόλυτη ηδονή. Ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται οι διάφοροι χαρακτήρες, καθώς και οι αναφορές στο Λονδίνο των τελευταίων δεκαετιών του 19ου αιώνα, κάνουν αυτό το κλασικό και συνάμα πρωτοποριακό για την εποχή του έργο, ένα από τα προσωπικά αγαπημένα. Άντε...καλό διάβασμα!
Ναιιιι!!! Πρόλαβα να ποστάρω πρώτος σε αυτή την τελεταυταία απόπειρα των κουρελιών να δημιουργήσουν μια διαδικτυακή οντότητα για το βιβλίο άλλου στυλ. Και αυτή την προσπάθεια θα την ξεκινήσω από τον τεράστιο Λένο Χρηστίδη! Καταρχάς, όποιος δεν έχει διαβάσει Χρηστίδη, πραγματικά δεν μπορεί να διανοηθεί για τι συγγραφέα μιλάμε. Απλώς απίστευτος! Χιούμορ συνδυασμένο με τέτοια αφηγηματική δεινότητα δεν έχω ξανασυναντήσει. Σόρρυ Χωμέν, αλλά έτσι είναι. Θα ξεκινήσω από το τελευταίο του βιβλίο που διάβασα, το Λοστρέ, και θα ακολουθήσουν κι άλλα. Στα ποδανά. Παρεάκι στην επαρχιακή πόλη Γ. αποτελούμενο από δύο παμπαλέ φαντάρους, δύο παμπαλέ φοιτητές και δύο φευγάτους ντόπιους. Ειρωνεία και ακραίες καταστάσεις απολαυστικές. Τα γαμάει όλα. Την παράνοια και τη βλακεία του στρατού, το συντηρητισμό και την υποκρισία της ελληνικής επαρχίας, του ψευτόμαγκες και τις ηλίθιες γκόμενες και δεν σταματάει πουθενά. Χαρακτήρες απλοί, κουλ. Γλώσσα καθημερινή, όπως μιλάμε στον καφέ, χαβαλετζίδικη, ανατρεπτική, σκληρή. Με μία λέξη ζωντανή. Χιούμορ άλλου επιπέδου. Κανένας κανόνας, κανένα κλισέ, καμία σοβαροφάνεια, καμία απόπειρα για δημιουργία «σοβαρής λογοτεχνείας». Ξεσπάσματα κραξίματος απίστευτα. Θα ήθελα να γράψω ολόκληρα αποσπάσματα, αλλά καλύτερα να πάρετε το βιβλίο. Θα το διαβάσετε σε 2-3 μέρες. Και θα γελάτε δυνατά.
