Franz Kafka – Η Μεταμόρφωση (1915)

Ως γνωστό, όταν τελειώνεις ένα βιβλίο, πρέπει να διαβάσεις ένα άλλο μέχρι να βρεις τι θες να διαβάσεις μετά (;). Έτσι κι εγώ, με το που τελείωσα το ‘βιβλίο των διακοπών’, πήγα στη βιβλιοθήκη στο χωλ, η οποία παρεμπιπτόντως μου έβγαλε την πίστη μέχρι να την μοντάρω και να την ενισχύσω όπως πρέπει, για να μην ξανακαταρρεύσει και πληγωθεί ακόμα περισσότερο (γ@%$μένα ΙΚΕΑ)…αλλά πιάνουν τα χέρια μου πανάθεμά με…φτου να μην τα ματιάσω! Τι λέγαμε; Πάω λοιπόν βιβλιοθήκη προς αναζήτηση σύντομου μεταβατικού αναγνώσματος και πέφτει το μάτι μου πάνω στη Μεταμόρφωση του Kafka. Κοίταξα δεξιά κι αριστερά πάνω από τον ώμο μου, μη και με δει κανένας και μάθει πως δεν έχω διαβάσει ακόμα τη Μεταμόρφωση και ξεφτιλιστώ, και το τσίμπησα το βιβλιαράκι.

Αποτυχία. Γιατί αποτυχία; Γιατί γούσταρα και το διάβασα όλο την άλλη μέρα στην παραλία. Και δε χάζεψα κανένα κωλαράκι όπως προστάζουν τα ήθη και τα έθιμα, και έμεινα χωρίς μεταβατικό ανάγνωσμα μέσα σε μία μέρα.

Το ότι ο Kafka τα είχε τα θέματα του το είχα καταλάβει και από τη Δίκη και από τον Πύργο. Νομίζω όμως ότι η Μεταμόρφωση απεικονίζει πιο άμεσα τις ψυχολογικές και κοινωνικές φοβίες και τάσεις περιθωριοποίησης του συγγραφέα. Η Μεταμόρφωση είναι η ιστορία του Γρεγκόρ Σάμσα (αργότερα κύριου Κ;…ποιος ξέρει;), ενός σκληρά εργαζόμενου πωλητή που ζει σε ένα διαμέρισμα με τους ασθενικούς γέρους γονείς του και την ανήλικη αδελφή του, ο οποίος ξυπνάει ένα πρωί στο κρεβάτι του και συνειδητοποιεί ότι έχει μεταμορφωθεί σε ένα τεράστιο έντομο (γ@%$μένες κατσαρίδες, ακόμα και στα βιβλία μου επιτίθεστε). Κανένα περιθώριο, καμία εισαγωγή. Από τις πρώτες γραμμές ξεκινάει μία σουρεαλιστική ιστορία απόγνωσης, άγχους, προσπάθειας, απογοήτευσης, ρατσισμού, αλληγορίας και συμβολισμών, που όσο την διαβάζεις, τόσο απομακρύνεσαι από το ενδεχόμενο μίας συμβατικής τελικής κάθαρσης. Ο πρωταγωνιστής, παράλληλα με την προσπάθειά του να δεχτεί και να μάθει να χειρίζεται την καινούρια του φύση, προσπαθεί απεγνωσμένα να αντεπεξέλθει στην αποστροφή και τον αποκλεισμό που γίνονται έκδηλοι από την ίδια του την οικογένεια. Φυλακισμένος στο μικρό του δωμάτιο, προσπαθεί να δικαιολογήσει αυτήν την αποστροφή και απογοητεύεται και οργίζεται με τον εαυτό του και την κατάσταση του, που πλέον δεν του επιτρέπουν να εξακολουθεί να είναι ο στύλος της οικογένειας και η προσωποποίηση της ελπίδας μίας καλύτερης ζωής γι’αυτήν. Η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία λένε κάποιοι αφόρητα θετικοί τύποι, αλλά η ουσία είναι ότι κάποτε πεθαίνει.

Ωραίο ανάγνωσμα για την παραλία! Μου άρεσε πολύ που ο Kafka εστιάζει, κατά την άποψή μου, πιο πολύ στο κομμάτι του ψυχολογικού άγχους του ανθρώπου που η ‘δυσμορφία’ του τον καθιστά απόβλητο της κοινωνίας και της ίδιας του της οικογένειας, παρά στην παράνοια της μεταμόρφωσης από ανθρώπινο ον σε γ@%$μένη κατσαρίδα. Λέω πάλι μπούρδες; Πιθανό! Αν ήταν δικός μου αδερφός ο Γκρεγκόρ πάντως, θα τον είχα baygonιάσει από το πρώτο λεπτό. Γ@%$μένες κατσαρίδες…

Tom Robbins – Fierce Invalids Home From Hot Climates (2000)

Κάποτε είχα γράψει κάπου (ή είχα διαβάσει κάπου και μου άρεσε - οπότε κλέβω ξεδιάντροπα) ότι ένα χαμόγελο μπορεί να είναι πιο ‘δυνατό’ από ένα γέλιο ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων. Ε λοιπόν ο Tom Robbins, με κάνει να πιστεύω ακόμα πιο πολύ σ’αυτό μου το ευφυολόγημα. Μετά τον Τρυποκάρυδο (τον οποίο διάβασα στα ελληνικά αλλά ευτυχώς κατάλαβα γρήγορα το λάθος μου) και το Skinny Legs And All, σειρά είχε το Fierce Invalids Home From Hot Climates ή Αγριεμένοι Ανάπηροι Επιστρέφουν Από Καυτά Κλίματα για όσους το προτιμούν έτσι. Δεν ξαναμπαίνω στη διαδικασία να λέω γιατί στα αγγλικά και όχι στα ελληνικά κλπ κλπ...όσοι συμφωνούν μαζί μου καταλαβαίνουν, όσοι πάλι διαφωνούν…ας διαφωνούν. Πάμε παρακάτω.

Το πρώτο συμπέρασμα που έβγαλα (ή μάλλον επαλήθευσα) μετά το πέρας της ανάγνωσης είναι ότι υπάρχουν μερικοί συγγραφείς που σε κάνουν να πιστεύεις ότι άμα τους αφήσεις να διηγηθούν και την πιο τετριμμένη ιστορία, σίγουρα αυτό που θα λάβεις είναι κάτι υπεράνω προσδοκιών. Όταν λοιπόν αυτό τους το χάρισμα το ξεδιπλώνουν πάνω σε ιστορίες που μόνο τετριμμένες δε μπορούν να χαρακτηριστούν τότε προκύπτουν εεε … τότε αυτό που κρατάει στα χέρια του ο αναγνώστης…μμμ …ας παρατήσω τους εξυπνακισμούς…τότε μιλάμε για τον Tom Robbins.

Σε αυτήν τη σουρεαλιστικά ρεαλιστική ιστορία, ο Switters, ίσως ο πιο cool άνθρωπος του κόσμου, ξεκινάει μία περιπέτεια ως πράκτορας της CIA σε αποστολή στο Περού και καταλήγει ‘σωματοφύλακας’ σε μία αντιπροσωπία ενός τάγματος καλογριών στο Βατικανό.

Ε και;

Δεν έχετε πειστεί ε; Αν γνωρίζατε ότι ο πρωταγωνιστής μας τα κάνει όλα αυτά σε αναπηρικό καροτσάκι (ενώ μπορεί να περπατήσει) τι θα λέγατε; Αν επίσης σας αποκαλυπτόταν ότι στα βάθη του Αμαζονίου υπάρχει ένας μάγος με κεφάλι σε σχήμα πυραμίδας, θα εξακολουθούσατε να είστε τόσο αδιάφοροι; Η ιδέα της αποπλάνησης μίας 16χρονής καθολικής ‘λιχουδιάς’ από το θετό της αδερφό, υπό το άγρυπνο βλέμμα της ελιτίστριας hacker γιαγιάς του δε σας ιντριγκάρει καθόλου; Ως εδώ με τις λεπτομέρειες…τα υπόλοιπα μόνοι σας.

Ο Tom Robbins (και) σ’αυτό το μυθιστόρημα επιστρατεύει την ευφυή του πένα, το μαγικό μελανοδοχείο του που είναι πάντα γεμάτο με humor και όμορφες λέξεις και καρικατουρίζει πάνω σε θεσμούς και ιδρύματα, ζωγραφίζει αστεία μουστάκια στα πολλά πρόσωπα του ψυχισμού του ανθρώπου, και γράφει στους τοίχους του μυαλού μας ένα μόνο σύνθημα:

People of zee wurl, relax!